Jan Mertka urodził się dokładnie 27 lipca w 1899 roku w Przygodzicach, pierwszy poległy powstaniec wielkopolski.
Jan Mertka Pracował m.in. na kolei, w 1915 roku wyjechał do pracy do Westfalii. Przez pewien czas był wcielony do armii pruskiej. Po powrocie w rodzinne strony został przydzielony do I Batalionu Pogranicznego Poznańskiego. 27 grudnia pełnił służbę patrolową w okolicach Boczkowa. W jej trakcie został śmiertelnie postrzelony. Spoczywa na cmentarzu przy ul. Limanowskiego w Ostrowie Wielkopolskim. Został uhonorowany pomnikiem w Boczkowie, ulicą w Ostrowie Wielkopolskim i Nowych Skalmierzycach.
Dziś jego imię nosi także jedna z przygodzickich ulic, ufundowano mu także pamiątkową tablicę. Powstanie wielkopolskie wybuchło 27 grudnia 1918 roku w Poznaniu i było największym zrywem niepodległościowym na terenie zaborów, zakończonym zwycięstwem. Wojska powstańcze wyzwoliły wtedy spod władzy niemieckiej niemal całą Wielkopolskę. Szacuje się, że w powstaniu wielkopolskim walczyło kilkudziesięciu mieszkańców gminy Przygodzice.
Przetrwały cenne powstańcze pamiątki, które można oglądać między innymi w szkolnej izbie pamięci w Jankowie im. Powstańców Wielkopolskich i Chacie Regionalnej w Przygodzicach. O niepodległościowym zrywie przypomina także przygodzicki pomnik stojący przy urzędzie gminy, upamiętniający 64 poległych w I wojnie światowej, powstaniu wielkopolskim, wojnie polsko-bolszewickiej i II wojnie światowej. Plac w centrum tej wsi, to właśnie Plac Powstańców Wielkopolskich.
Rocznicową prezentację tłumaczenia aktu zgonu Jana Mertki, uznawanego za pierwszą ofiarę Powstania Wielkopolskiego przygotował Urząd Gminy w Przygodzicach. Dokument mogą oglądać w korytarzu tej placówki interesanci i zainteresowani. Sporządzony jest odręcznym gotykiem w języku niemieckim.
Jak mówi Wójt Krzysztof Rasiak, “ma przypominać Jana Mertkę jako istotną, symboliczną postać wielkopolskiego powstania, lokalnego bohatera, o którym należy pamiętać. Ta smutna pamiątka i świadectwo wydarzeń sprzed 100 lat może teraz służyć celom edukacjnym“. Docelowo tzw. księga zgonów z 1918 roku, w której znajduje się informacja o śmierci Jana Mertki trafi do Archiwum Państwowego.
W dokumencie odnotowano: “żołnierz Johan (Jan) Mertka, 19 lat, wyznania katolickiego, zamieszkały w Przygodzicach, urodzony w Przygodzicach, stanu wolnego, syn dożywotnika Józefa Mertka i jego Małżonki Magdaleny z domu Kasprzak w Szczypiornie dnia 27 grudnia 1918 zmarł“.
